Udar mózgu kojarzy nam się z chorobą ośrodkowego układu nerwowego. Tak jest i nie. Bo sam udar czy też niedokrwienie to choroba związana z naczyniami krwionośnymi. Natomiast objawy ujawniają się ze strony mózgu wtedy kiedy dochodzi do zaburzeń związanych z mózgowym przepływem krwi, trwający powyżej 24 godzin. Zacznijmy od
Co to jest udar mózgu i jakie są jego przyczyny? Udar mózgu to obumarcie części tego narządu wskutek zatrzymania dopływu krwi do tkanki mózgowej. Wyróżnia się dwa główne typy udaru: niedokrwienny i krwotoczny. Udar niedokrwienny Udar niedokrwienny (ok. 4/5 przypadków udaru mózgu) powstaje wtedy, gdy tętnica zaopatrująca jakąś część mózgu w krew staje się niedrożna, tzn. krew nie przepływa przez nią lub przepływa z ilości niewystarczającej, aby komórki mózgu otrzymały jej tyle, ile potrzebują. Najczęstszą przyczyną zwężenia lub zatkania tętnicy jest miażdżyca. Tak zwane blaszki miażdżycowe (składające się głównie z cholesterolu odkładającego się w ścianie naczynia krwionośnego) stopniowo narastają i coraz bardziej zwężają światło tętnicy, aż w końcu dochodzi do jej całkowitego zablokowania, zwykle wskutek powstania zakrzepu krwi w miejscu zwężenia (wówczas przepływ krwi nagle ustaje). Inną, częstą przyczyną zatkania tętnicy jest jej zator, czyli zablokowanie przez skrzeplinę powstałą w sercu (np. w czasie migotania przedsionków albo na powierzchni zmienionych chorobowo lub sztucznych zastawek serca, bądź w lewej komorze serca po zawale) lub, sporadycznie, w żyłach kończyn – u osób, u których istnieje drożne połączenie między prawym i lewym przedsionkiem serca (tzw. przetrwały otwór owalny). Zator może też wystąpić, gdy fragmenty pękniętej blaszki miażdżycowej, np. w tętnicach szyjnych, odrywają się, docierają z prądem krwi do tętnicy mózgowej i ją zatykają. Kiedy doszło do samoistnego udrożnienia tętnicy, zanim niedokrwione komórki mózgu zostały nieodwracalnie zniszczone, mamy do czynienia z „niedoszłym” udarem – napadem przemijającego niedokrwienia mózgu. Udar krwotoczny Udar krwotoczny (ok. 1/5 przypadków udaru) powstaje w wyniku pęknięcia ściany tętnicy mózgowej i wylania się krwi poza naczynie (potocznie: wylew), wskutek czego krew nie dociera do tkanki mózgowej w obszarze zaopatrywanym przez pękniętą tętnicę. Krew wydostająca się z uszkodzonego naczynia niszczy okoliczną tkankę nerwową i powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz czaszki, co zaburza czynność całego mózgu (a nie tylko komórek w miejscu udaru). Udary krwotoczne dzieli się na krwotoki śródmózgowe (uszkodzone naczynie znajduje się wewnątrz mózgu) i krwotoki podpajęczynówkowe (uszkodzone naczynie znajduje się na powierzchni mózgu, a krew gromadzi się między mózgiem a otaczającą go ochronną błoną, zwaną oponą pajęczą). Główną przyczyną krwotoku śródmózgowego jest wieloletnie nadciśnienie tętnicze, powodujące powstawanie tzw. mikrotętniaków (poszerzeń małych tętnic), których ściany są podatne na pęknięcie. Krwotok podpajęczynówkowy zwykle jest spowodowany pęknięciem większego tętniaka lub naczyniaka, będącego skutkiem wrodzonej wady ściany naczynia. Udary krwotoczne są zwykle cięższe niż udary niedokrwienne, częściej kończą się śmiercią lub znaczną niepełnosprawnością, a możliwości ich leczenia są bardziej ograniczone. Jak często występuje udar mózgu? W krajach rozwiniętych każdego roku na udar mózgu zapadają 2 na 1000 osób w populacji ogólnej, ale aż 10 na 1000 osób po 65. roku życia. Udar niedokrwienny występuje najczęściej u osób starszych, natomiast udar krwotoczny zdarza się nierzadko w młodym wieku, jeśli przyczyną są wady budowy ściany tętnic. Jak się objawia udar mózgu? Objawy udaru zależą od tego, jaka część mózgu została uszkodzona. Zatkanie tętnicy doprowadzającej krew do niewielkiego obszaru mózgu powoduje zazwyczaj niewielkie objawy, ale jeśli w tym obszarze znajdują się życiowo ważne struktury (np. ośrodki odpowiedzialne za krążenie krwi i oddychanie, w pniu mózgu), to następstwa ich niedokrwienia mogą być bardzo poważne. Najczęstsze objawy udaru to: osłabienie mięśni twarzy, przejawiające się np. opadnięciem kącika ust po jednej stronie; osłabienie (niedowład) kończyny górnej lub dolnej, albo i górnej i dolnej po tej samej stronie ciała (ale po przeciwnej stronie niż ognisko udaru); chory ma trudności w poruszaniu kończyną, a w skrajnych przypadkach nie może nią wykonać żadnego ruchu; niekiedy towarzyszy temu uczucie drętwienia połowy ciała lub jakiegoś obszaru w obrębie jednej połowy ciała; zaburzenia widzenia, takie jak podwójne widzenie, ograniczenie pola widzenia, a nawet całkowitą utratę widzenia (najczęściej w jednym oku); osłabienie mięśni języka i gardła, co może się ujawnić trudnościami w połykaniu i mówieniu; chory może się krztusić w czasie jedzenia, a jego mowa staje się niewyraźna i trudna do zrozumienia (tzw. dyzartria); zaburzenia równowagi i koordynacji ruchów – ruchy chorego nagle stają się niezgrabne, potyka się, upuszcza przedmioty, ma trudności w ubieraniu się; nagły, bardzo silny ból głowy – zwłaszcza w przypadku krwotoku podpajęczynówkowego; zaburzenia lub utrata przytomności – rozległy udar (znacznej części lub szczególnie ważnych części mózgu) może sprawić, że chory staje się senny, trudno go rozbudzić, mówi nieskładnie, nie wie, gdzie się znajduje i co się z nim dzieje, albo całkowicie traci przytomność. Objawy mogą się nasilać, a następnie, w ciągu kilku lub kilkunastu godzin, częściowo lub całkowicie ustępować, po czym ponownie się nasilać. Jeżeli objawy ustąpią całkowicie przed upływem 24 godzin, to rozpoznaje się napad przemijającego niedokrwienia mózgu. Do około 1/3 udarów dochodzi w czasie snu, a chory stwierdza objawy po przebudzeniu. Co robić w razie wystąpienia objawów? Każdy udar mózgu, nawet z niewielkimi objawami, jest stanem zagrożenia życia i wymaga jak najszybszego leczenia w szpitalu, najlepiej na tzw. oddziale udarowym, wyspecjalizowanym w opiece nad chorymi z udarem. Dotyczy to także napadu przemijającego niedokrwienia mózgu (nawet krótkotrwałego), ponieważ bardzo często poprzedza on o kilka godzin lub dni udar mózgu. Komórki mózgu są bardzo wrażliwe na niedotlenienie i zaczynają umierać już po 4 minutach od wystąpienia udaru. Wielu chorych kwalifikuje się do leczenia, które może odwrócić lub znacznie ograniczyć skutki udaru, pod warunkiem, że leczenie to zostanie zastosowane nie później niż 3 godziny od początku udaru. Liczy się zatem każda sekunda i najważniejsze, co można i należy zrobić, podejrzewając udar mózgu u siebie lub innej osoby, to jak najszybciej zadzwonić po pogotowie ratunkowe. Jak najszybsze dotarcie do szpitala może uratować życie lub uchronić przed ciężką niepełnosprawnością. Nie wolno czekać, aż objawy same ustąpią, próbować się kontaktować ze swoim lekarzem rodzinnym, przyjmować jakichkolwiek leków ani jechać do szpitala samemu lub czekać na podwiezienie przez kogoś innego. Jak lekarz ustala diagnozę udaru mózgu? Lekarz rozpoznaje udar mózgu na podstawie stwierdzonych objawów oraz obrazu tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego głowy. Niezwłocznie wykonane obrazowanie techniką tomografii komputerowej pozwala rozróżnić udar niedokrwienny i krwotoczny (co ma znaczenie dla sposobu leczenia – zob. niżej) oraz ustalić, czy chory nie ma obrzęku mózgu lub innych zmian wymagających specjalnego postępowania. W początkowym okresie udaru najczęściej nie widać jeszcze, jak duży obszar mózgu uległ uszkodzeniu. Pokaże to dopiero tomografia komputerowa wykonana po kilku dniach i tygodniach (dlatego często badanie to wielokrotnie się powtarza). Jeszcze dokładniej obszar udaru można ocenić w badaniu techniką rezonansu magnetycznego. Wykonuje się także inne badania, takie jak ultrasonografia tętnic szyjnych, echokardiografia i arteriografia tętnic mózgowych oraz badania krwi. Służą one ustaleniu przyczyny udaru mózgu. Jakie są sposoby leczenia udaru mózgu? Początkowe leczenie ma celu zabezpieczenie podstawowych czynności życiowych. Lekarz może zdecydować np. o podłączeniu kroplówki (w celu podawania leków lub uzupełniania płynów i substancji odżywczych), podaniu tlenu do oddychania przez maskę (w celu zwiększenia zaopatrzenia mózgu w tlen) lub podłączeniu respiratora, tj. urządzenia wspomagającego oddychanie (jeżeli chory ma trudności z oddychaniem). Jeżeli od początku udaru (pojawienia się pierwszych objawów) upłynęło mniej niż 3 godziny (a w szczególnych przypadkach nawet do 6 godzin), możliwe jest zastosowanie tkankowego aktywatora plazminogenu (tPA, alteplazy) – leku rozpuszczającego zakrzep zatykający tętnicę. Takie leczenie upośledza jednak ogólną krzepliwość krwi i wiąże się z ryzykiem krwawienia. Stosuje się je wyłącznie u chorych z udarem niedokrwiennym. Alteplazy nie można więc zastosować w przypadku udaru krwotocznego ani u chorych, którzy niedawno przebyli zabieg chirurgiczny (mógłby wystąpić krwotok z rany). Jeżeli jednak tętnica pozostaje zatkana dłużej niż kilka godzin, niedotlenione komórki mózgu ulegają nieodwracalnym zmianom i obumierają. Leczenie tkankowym aktywatorem plazminogenu nie jest już wówczas przydatne. Należy pamiętać, że początek udaru określa się jako ostatni punkt czasowy, kiedy pacjent na pewno był zdrowy (tzn. nie miał objawów udaru). Ponieważ w około jednej trzeciej przypadków do udaru dochodzi w czasie snu, w chwili, gdy chory zauważa objawy (po obudzeniu się), bywa już często za późno na podjęcie leczenia tkankowym aktywatorem plazminogenu (wiadomo jedynie, że pacjent na pewno był zdrowy poprzedniego dnia przed pójściem do łóżka). Jeśli chory nie otrzymał alteplazy, to lekarz zwykle zleca aspirynę (kwas acetylosalicylowy), a niekiedy heparynę. W przypadku udaru krwotocznego nie stosuje się wymienionych wyżej leków. Jeśli wylew krwi spowodował niebezpieczny wzrost ciśnienia wewnątrz czaszki, konieczny bywa zabieg neurochirurgiczny. Gdy przyczyną krwawienia śródczaszkowego jest naczyniak mózgu, to czasami wykonuje się zabieg wewnątrznaczyniowy. Nie potwierdzono skuteczności tzw. leków neuroprotekcyjnych w leczeniu udaru mózgu, nie ma więc uzasadnienia dla ich stosowania. Gdy tylko stan chorego się ustabilizuje, konieczna jest odpowiednia pielęgnacja chorego – w zależności od występujących zaburzeń neurologicznych np. odpowiednie żywienie, zapobieganie odleżynom – oraz intensywna rehabilitacja (zob. niżej). Zabiegi te mają podstawowe znaczenie w ograniczeniu niepełnosprawności po udarze mózgu. W początkowym okresie udaru u chorego nieprzytomnego lub mającego porażone kończyny rehabilitacja polega na odpowiednim układaniu i zmianach pozycji ciała w celu zapobieżenia odleżynom i przykurczom. W miarę poprawy stanu chorego program rehabilitacji jest stopniowo rozszerzany o ćwiczenia fizyczne i zabiegi fizjoterapeutyczne, poprawiające sprawność ruchową i ogólne samopoczucie pacjenta. Chorego przygotowuje się do siadania w łóżku i chodzenia. U chorych z niedowładem kończyn potrzebna może być nauka chodzenia z pomocą chodzika lub laski oraz ćwiczenia poprawiające sprawność palców ręki. U niektórych chorych skutkiem udaru może być afazja, czyli trudności w mówieniu lub rozumieniu mowy spowodowane uszkodzeniem ośrodka mowy w mózgu. Chory cierpiący na afazję może mieć trudności w nazywaniu przedmiotów, nie może sobie przypomnieć imion znajomych osób lub nie potrafi właściwie budować zdań. Pomocą chorym z afazją służy logopeda. Leczenie rehabilitacyjne rozpoczęte w ostrym okresie udaru może być później kontynuowane na specjalistycznym oddziale rehabilitacji neurologicznej. Celem pobytu na takim oddziale jest terapia zajęciowa i nauka funkcjonowania w życiu codziennym oraz przystosowanie do pracy zawodowej pomimo ewentualnych ograniczeń wynikających z zaburzeń neurologicznych pozostałych po udarze. Pokonanie trudności emocjonalnych ułatwia psychoterapia. Pomocy udzielają też stowarzyszenia chorych. Czy jest możliwe całkowite wyleczenie udaru mózgu? Chory z udarem niedokrwiennym, który odpowiednio wcześnie otrzymał alteplazę, ma bardzo duże szanse na całkowite ustąpienie zaburzeń neurologicznych. U większości chorych, którzy doznali udaru mózgu, zwłaszcza tych, którzy nie otrzymali alteplazy, zaburzenia neurologiczne z upływem czasu częściowo się zmniejszają, ale zwykle nie ustępują całkowicie. Komórki mózgu, które obumarły, już się nie zregenerują, ale nie wszystkie niedotlenione komórki ulegają nieodwracalnemu uszkodzeniu. Wiele z nich po początkowym „szoku”, jakim był dla nich udar, są zdolne na nowo podjąć swoją pracę. Ponadto, dzięki tzw. plastyczności mózgu, niektóre komórki są w stanie częściowo przejąć funkcję komórek, które zginęły. Plastyczność mózgu jest zazwyczaj tym większa, im młodszy jest chory. W odzyskiwaniu utraconej sprawności bardzo pomaga rehabilitacja odpowiednio dostosowana do potrzeb chorego. Nawet pomimo najlepszej opieki medycznej umiera około 1/3 chorych, którzy doznali udaru (1/2 chorych z udarem krwotocznym), co sprawia, że udar mózgu jest trzecią pod względem częstości przyczyną zgonów, po nowotworach i chorobach serca. Wielu chorych do końca życia cierpi z powodu ciężkiej niepełnosprawności, niejednokrotnie mając ograniczony kontakt z otoczeniem i wymagając stałej opieki innych osób. Najczęściej dotyczy to chorych, których stan od początku udaru był bardzo ciężki (np. wskutek zatkania dużej tętnicy, doprowadzającej krew do dużej części mózgu). Co należy robić po zakończeniu leczenia? Po zakończeniu leczenia w szpitalu kontynuuje się odpowiednią rehabilitację. Opiekę w domu nad niepełnosprawnym chorym po udarze mózgu omówiono w tekście „Opieka nad chorym w domu”. Ponadto lekarz będzie dążył do usunięcia przyczyny udaru, aby zapobiec wystąpieniu kolejnego udaru w przyszłości. Przede wszystkim konieczne jest skuteczne leczenie chorób, które zwiększają zagrożenie udarem mózgu, czyli nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, hipercholesterolemii (czyli dużego stężenia cholesterolu we krwi). Obejmuje ono, oprócz przyjmowania odpowiednich leków, właściwą dietę, aktywność fizyczną i niepalenie tytoniu (zob. odpowiednie rozdziały). Jeśli nie została usunięta przyczyna powstawania skrzeplin w sercu, co grozi kolejnymi zatorami mózgowymi (zob. wyżej), to chory do końca życia powinien przyjmować leki hamujące krzepnięcie krwi, tzw. doustne antykoagulanty. Jeśli przyczyną udaru było zwężenie tętnicy szyjnej, lekarz może uznać za wskazane poszerzenie zwężenia za pomocą cewnika wprowadzonego do tętnicy i wszczepienie w miejscu zwężenia tzw. Stentu, w celu utrzymania dobrego przepływu krwi. Niekiedy w celu udrożnienia tętnicy wykonuje się operację nazywaną endarterektomią szyjną. Każdy chory po udarze niedokrwiennym lub napadzie przemijającego niedokrwienia mózgu, jeśli nie musi przyjmować leku hamującego krzepliwość krwi (zob. wyżej), powinien zażywać lek hamujący czynność płytek krwi – aspirynę, klopidogrel lub tiklopidynę (wybór leku należy do lekarza). Co robić, aby uniknąć zachorowania? Zapobieganie udarom mózgu u osób zdrowych (tzw. profilaktyka pierwotna) polega na zapobieganiu chorobom zwiększającym zagrożenie udarem (nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, miażdżyca) oraz na wczesnym ich wykrywaniu i skutecznym leczeniu.
Udar mózgu – leczenie i rehabilitacja. Udar mózgu jest stanem zagrożenia życia, dlatego osobę, u której podejrzewa się wystąpienie udaru należy jak najszybciej przetransportować do szpitala. Na miejscu należy wykonać badania, najlepiej tomografię komputerową głowy, aby zróżnicować rodzaj udaru i podjąć odpowiednie leczenie.
Źródło: W Polsce co osiem minut ktoś przechodzi udar mózgu. Każdego roku ponad 30 tys. Polaków umiera z powodu udaru mózgu, a kolejnych 40 tys. zmaga się z jego przykrymi skutkami przez długie lata. U osób po czterdziestce udar mózgu jest główną przyczyną inwalidztwa. Całkowite koszty leczenia wtórnych skutków udaru w Polsce to suma rzędu 432 mln złotych, ale niestety na skuteczną terapię często jest już za późno. Udar mózgu powstaje na skutek zaburzenia w krążeniu mózgowym. Nikt nie spodziewa się jego nadejścia, a to, jak będzie wyglądało życie po, zależy przede wszystkim od szybkiej pomocy i podjętego leczenia neurologicznego. Czy wobec tego jesteśmy bezbronni wobec choroby? Czy możemy jakoś ją przewidzieć, by natychmiast zainterweniować? W leczeniu udaru mózgu liczy się każda minuta, dlatego też warto znać pierwsze objawy, by jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Na następnej stronie obejrzysz WIDEO Przeczytaj także: Silne lekarstwo w walce z nowotworem. Zabija komórki raka w ciągu 48 godzin
Jak wyjaśnia Sebastian Szyper, prezes Stowarzyszenia Udarowcy - Liczy się wsparcie, podstawowe objawy udaru mózgu można zapamiętać dzięki prostemu rozwinięciu słowa UDAR: U - utrudniona mowa, D - dłoń/ręka opadająca, A - asymetria ust, R - reaguj natychmiast! Dzwoń na 112 lub 999! Urar mózgu -jak go rozpoznać i skutecznie leczyć.
Udar mózgu ma miejsce kiedy jakaś część mózgu obumiera na skutek mózgu ma miejsce kiedy jakaś część mózgu obumiera na skutek niedokrwienia. Kiedy jakieś naczynie krwionośne pęka lub zostaje zablokowane przez skrzep, do mózgu nie jest doprowadzana odpowiednia ilość krwi, przez co komórki nerwowe nie maja wystarczająco dużo mózgu jest coraz częstszym problemem na całym świecie i jest związany z nadciśnieniem, zaburzeniami lipidowymi oraz paleniem tytoniu. Udar mózgu – kogo dotyczy?Problem ten dotyka wszystkich, bez względu na płeć, ale ponad połowa śmiertelnych przypadków to kobiety. Poziom ryzyka wzrasta po ukończeniu 55 roku życia i zwiększa się z każdą kolejną jest to, że trudno jest wykryć nieprawidłowości we wczesnym stadium, gdyż podobne objawy mogą wystąpić w przypadku wielu innych chorób. Mimo że objawy zazwyczaj występują nagle, wielu pacjentów tuż przed udarem czuje, że coś jest nie tych objawów nie jest sposobem zapobiegania udarowi, ale może zredukować poziom uszkodzeń w Wysokie ciśnienie krwiPacjenci z wysokim ciśnieniem krwi rzadko zauważają niepokojące objawy, które mogłyby ich ostrzec przed zbliżającym się ciśnienie krwi nie jest monitorowane, występuje większe prawdopodobieństwo udaru mózgu i ciśnienie stopniowo niszczy i nadwyręża naczynia krwionośne w mózgu, przez co mogą one zacząć pękać i krwawić. Bardzo ważne jest, aby regularnie zgłaszać się na badania, szczególnie jeśli jest się w grupie podwyższonego Sztywnienie karkuSztywnienie karku może być wywołane stresem, niewłaściwą postawą lub nadmiernym wysiłkiem. Należy jednak pamiętać, że jedną z przyczyn może być zablokowane lub przerwane naczynie nie możesz dotknąć brodą klatki piersiowej, gdyż pojawia się wówczas ból promieniujący do głowy, koniecznie zgłoś się do lekarza. 3. Silny ból głowyBól głowy to częsty objaw, który może być związany z różnymi przyczynami i bardzo rzadko jest oznaką jakiegoś poważnego jednak dopada cię nagle silny i niewyjaśniony ból głowy, najlepiej udaj się na pogotowie, żeby mógł to sprawdzić lekarz. Silny, pulsujący ból to zazwyczaj objaw nadmiernego ciśnienia tętniczego i w niektórych przypadkach może oznaczać Paraliż jednej połowy ciałaŁączony nierzadko z hipoglikemią, paraliż połowy ciała jest częstym objawem występującym u osób, u których ma za chwilę nastąpić udar. Zazwyczaj ma to miejsce podczas snu, choć czasem zdarza się również tuż przed zaśnięciem. Bardzo często jest to trudno zdiagnozować, ale pod żadnym względem nie wolno ignorować takich Problemy ze wzrokiemOsoby, które mają dobry wzrok, ale nagle zauważają jego pogorszenie lub widzą rozmyty obraz, powinny bez zwłoki skontaktować się z symptom może oczywiście wynikać z bardzo wielu różnych problemów zdrowotnych, ale nie można wykluczyć prawdopodobieństwa udaru Nagłe przemęczenieNagłe obniżenie poziomu energii to zawsze niepokojący objaw. Przemęczenie może wynikać z wielu poważnych nieprawidłowości w organizmie, szczególnie jeśli coś blokuje normalny przepływ tlenu do które dotyka udar mózgu zazwyczaj więcej śpią i mogą nie być świadomi Trudności w chodzeniu i poruszaniu rękamiTrudności w koordynacji ruchu kończyn to częsty objaw nadchodzącego udaru. Nie jest to regułą, ale często się przydarza na kilka chwil przez czujesz silny, nietypowy ból w ramionach, nie czekaj i zgłoś się natychmiast do lekarza. 8. Zawroty głowy i dezorientacjaFaktem jest, że zawroty głowy mogą występować w przypadku różnych chorób, ale nie zawsze muszą oznaczać coś poważnego. Należy jednak powiedzieć o nich objawy muszą być zbadane i pacjent musi zostać poddany leczeniu, szczególnie jeśli mogą u niego występować jakiekolwiek problemy z krążeniem krwi. Podsumowując, nawet jeśli nie jest łatwo wykryć na czas zbliżający się udar, dobrze jest znać objawy, które go będziesz zwracać uwagę na powyższe objawy i zareagujesz w porę, możesz uchronić siebie lub kogoś bliskiego przez tragicznymi skutkami może Cię zainteresować ...
TIA – znak ostrzegawczy organizmu. Ustępuje szybko, ale może zapowiadać udar mózgu (Pixabay) Przemijający atak niedokrwienny (z ang. TIA) może dawać objawy udaru mózgu. Jednak tym, co odróżnia go od udaru, jest czas. TIA ustępuje w ciągu 24 godzin, ale to wcale nie oznacza, że jest mniej groźny. - Coraz częściej tego typu
Fot: auremar / Udar niedokrwienny mózgu stanowi około 80% przypadków udarów mózgu. Pozostałe wynikają z udaru krwotocznego. Objawy i rokowania zależą od lokalizacji i rozległości udaru. Przyczyny to zaburzenia przepływu w naczyniach mózgowych. Udar mózgu to nagłe wystąpienie zaburzeń czynności mózgu. W zależności od obszaru mózgu, który w wyniku udaru uległ uszkodzeniu, objawy będą ogniskowe lub rozlane. Udarem określa się zaburzenie, którego przyczyną są zmiany naczyniowe, a co za tym idzie, problemy z przepływem mózgowym. Najczęściej udar rozpoznaje się, kiedy zaburzenia krążenia trwają dłużej niż 24 godziny. Jeśli jednak zostanie wykryte konkretne ognisko niedokrwienne poprzez badania obrazujące ośrodkowy układ nerwowy i objawy ustępują po leczeniu trombolitycznym, wtedy również można posilić się o rozpoznanie udaru niedokrwiennego. Jeśli objawy znikną do 24 godzin od ich pojawienia się, a dodatkowo nie zostaną uwidocznione żadne zmiany w badaniach obrazowych, wtedy zostaje rozpoznany tzw. mikroudar, a właściwie – przemijający napad niedokrwienny mózgu (TIA), zwiększający u danej osoby ryzyko wystąpienia udaru mózgu w najbliższym czasie. Zobacz film: Jak rozpoznać udar? Źródło: 36,6. Udar niedokrwienny jako jedna z najczęstszych przyczyn udaru mózgu Zaburzenie przepływu mózgowego może powstać zarówno w wyniku ograniczenia tego przepływu, jak i krwotoku. W związku z tym istnieje podział na udar niedokrwienny i krwotoczny. Około 80% przypadków udaru mózgu wynika z udaru niedokrwiennego. Udar niedokrwienny mózgu powstaje wskutek zamknięcia tętnicy mózgowej i zablokowania dopływu krwi do danego obszaru mózgu. Przyczyny i czynniki ryzyka udaru niedokrwiennego: miażdżyca w tętnicach zaopatrujących mózg (szczególnie duże ryzyko stwarza miażdżyca tętnicy szyjnej i kręgowej, stanowiących główne źródło zaopatrzenia mózgu), zmiany zwyrodnieniowe w małych naczyniach mózgowych, zatory, czyli przemieszczone skrzepliny powstające w jednym obszarze (najczęściej w lewym przedsionku w przebiegu migotania przedsionków), niesione z prądem krwi do naczyń mózgowych i zatykające ich światło, układowe zapalenia naczyń, zapalenia wsierdzia, cukrzyca, hipercholesterolemia, mała aktywność fizyczna, palenie papierosów. Mikrotętniaki, tętniaki (czyli patologiczne poszerzenia i osłabienia ścian w obrębie naczyń krwionośnych) i nadciśnienie tętnicze, najczęściej stwarzają ryzyko udarów krwotocznych. Udar niedokrwienny może być nie tylko pochodzenia tętniczego, ale również żylnego. Udary żylne stanowią mniej niż 1% przypadków udarów mózgu, a przyczynia się do nich zakrzepica żył mózgu lub zatok żylnych opony twardej. Szybko jednak obszary te ulegają wtórnemu ukrwotocznieniu. Zobacz film: Skąd się bierze udar? Źródło: 36,6 Objawy udaru niedokrwiennego Objawy udaru niedokrwiennego mózgu zależą od lokalizacji ogniska udarowego. Należy tu zwrócić uwagę na to, że nerwy ruchowe czy czuciowe po wyjściu z ośrodkowego układu nerwowego krzyżują się. Wobec tego w przypadku udaru prawostronnego, objawy będą dotyczyły lewej połowy ciała, a na skutek udaru lewostronnego, objawy pojawią się po prawej stronie ciała. Inaczej jest, jeśli chodzi o nerwy czaszkowe, nerw okoruchowy pozwalający np. na ruchy gałką oczną, nerw trójdzielny zaopatrujący ruchowo i czuciowo twarz. Nie ulegają one skrzyżowaniu, w związku z tym zaburzenia w zakresie ich unerwienia są jednoimienne, czyli po tej stronie, po której doszło do udaru. Może też dojść do udaru w obrębie pnia mózgu czy móżdżku. Objawy mogą być następujące: niedowład lub zaburzenia czucia w obrębie twarzy i kończyn, niedowład połowiczy lub połowicze zaburzenia czucia, niedowidzenie połowicze, problem z mową. Stan chorego pod kątem neurologicznym może ulegać gwałtownym zmianom. Część chorych z udarem niedokrwiennym po krótkim czasie doznaje ponownego udaru w wyniku zajęcia kolejnych naczyń mózgowych i wtedy objawy mogą się nasilić. Często pierwsze objawy, ból głowy czy zawroty, mogą być przez chorego zlekceważone. Dopiero poważniejsze zaburzenia neurologiczne skłaniają go do konsultacji lekarskiej. U ponad połowy chorych z rozpoznanym w tomografii komputerowej udarem niedokrwiennym miało najprawdopodobniej mikroudar (przemijające niedokrwienie) lub niewielkie niedokrwienie przed zasadniczym udarem. Skąd się bierze przemijające niedokrwienie mózgu? Dowiesz się tego z naszego filmu Zobacz film: Przemijające niedokrwienie mózgu. Źródło: 36,6. Leczenie udaru niedokrwiennego Udar niedokrwienny jest stanem zagrożenia życia, w związku z tym wymaga natychmiastowego leczenia w warunkach szpitalnych. Jeśli osoba w naszym otoczeniu nagle zaczyna niewyraźnie mówić, pojawia się asymetria jej ruchów mimicznych lub zgłasza zaburzenia ruchowe w obrębie kończyn, wtedy natychmiast należy wezwać pogotowie. Rehabilitacja ma zasadnicze znaczenie dla przywrócenia funkcji mózgu. Najlepiej, jeśli wdrażana jest w pierwszych dniach po incydencie udarowym. Początkowo odbywa się na szpitalnych oddziałach udarowych, później w wyspecjalizowanych ośrodkach dziennych. Rehabilitacja dostosowywana jest do rodzaju zaburzeń ruchowych czy zaburzeń mowy. Powikłania udaru niedokrwiennego Udar niedokrwienny może pociągać za sobą liczne skutki: obrzęk mózgu, napady padaczkowe, zakażenia układowe u pacjentów w ciężkim stanie ze znacznymi niedowładami, odleżyny, bóle i kurcze mięśni, niedożywienie, depresja i inne zaburzenia emocjonalne. Zobacz film: Budowa mózgu. Źródło: 36,6
Co roku w Polsce w następstwie udaru mózgu umiera ok. 30 000 osób. Taka niechlubna statystyka stawia to schorzenie na trzecim miejscu pod względem umieralności, zaraz po chorobach serca i nowotworach. Każdego dnia udar mózgu pojawia się u ponad 220 osób, co oznacza, że co 6,5 minuty może to spotkać każdego z nas
Przejdź do zawartości StartPoznaj NeuroAiD™Efektywność NeuroAiD™Rehabilitacja po udarze mózguOpinieBaza wiedzyBezpłatne konsultacje w zakresie udaru mózguKup NeuroAiD™StartPoznaj NeuroAiD™Efektywność NeuroAiD™Rehabilitacja po udarze mózguOpinieBaza wiedzyBezpłatne konsultacje w zakresie udaru mózguKup NeuroAiD™ Jak wyjść z afazji po udarze mózgu? Udar mózgu ma zazwyczaj bardzo poważne konsekwencje zdrowotne. Jednym z podstawowych problemów jest afazja, a więc utrata możliwości mowy. Wychodzenie z afazji bywa trudne i przede wszystkim dość długotrwałe, a kluczową rolę odgrywa profesjonalna rehabilitacja, w tym terapia logopedyczna. Afazja po udarze mózgu – przykre statystyki Jednym z najczęściej występujących następstw udaru mózgu jest afazja. Ponad 70% udarowców cierpi z powodu afazji, która może mieć różny charakter. Najczęściej będzie to niewyraźna mowa, a ponadto trudności w zrozumieniu słów wypowiadanych przez inną osobę, braki w słownictwie, nieumiejętność budowania poprawnych gramatycznie zdań, kłopot z zapamiętywaniem czy też problemy z wychwyceniem i zrozumieniem ironii, żartu bądź metafory. Terapia afazji powinna zacząć się praktycznie od razu – im wcześniej zacznie się ćwiczenia, tym większa szansa na całkowite przywrócenie zdolności mowy i rozumienia. Jednak badania przeprowadzone w 2016 roku przez fundację Udar Mózgu pokazały, że tylko 54% chorych współpracowało z neurologopedą w trakcie pobytu w szpitalu. Co więcej, jedynie połowa udarowców korzysta z terapii po wyjściu ze szpitala. Aż 60% z nich musi płacić za terapię z własnej kieszeni, więc spotkania terapeutyczne odbywają się zdecydowanie zbyt rzadko – 1/3 ma zajęcia raz w tygodniu, a pozostali dwa razy w miesiącu. Różne rodzaje afazji Udar mózgu często powoduje zaburzenia mowy, które mają charakter afazji bądź dyzartrii. W tym drugim przypadku pacjent nie zostaje pozbawiony myślenia, a jedynie artykulacji oraz krótszej fazy wydechu. Przejawia się to mową bełkotliwą, a także skróconym oddechem. W wyniku tego chory może się krztusić przy spożywaniu pokarmów. Jeżeli dochodzi do tzw. anartrii, to nie tylko wydobycie jakiegokolwiek dźwięku okazuje się niemożliwe, ale również połykanie. Konieczne wtedy jest założenie sondy ułatwiającej podawanie pokarmów. Należy przy tym podkreślić, że udarowiec jest w stanie komunikować się z innymi za pomocą pisma. Kiedy zaś dochodzi do afazji, to poza samymi problemami z mówieniem mamy jeszcze do czynienia z problemami z rozumieniem, czytaniem i pisaniem. Zaburzona jest też gestykulacja. W takiej sytuacji naprawdę trudno dojść do harmonii z chorym, który po prostu ma kłopot z przyswojeniem najprostszych poleceń. To zarazem znacznie utrudnia proces rehabilitacji. Wyróżnia się trzy rodzaje afazji: Afazja sensoryczna, czyli czuciowa Deficyt związany jest z odbiorem mowy, więc chory ma trudności ze zrozumieniem tego, co się do niego mówi. W konsekwencji nie reaguje nawet na najprostsze polecenia. Afazja motoryczna, czyli ruchowa Uwidacznia się kłopotami z mówieniem. Czasami będzie to niemożność budowania dłuższych wypowiedzi, ale często dochodzi do problemów z wydobyciem jakiegokolwiek dźwięku. Przy afazji motorycznej udarowiec może też nieświadomie przekręcać słowa albo powtarzać wielokrotnie wcześniej usłyszany tekst. Afazja amnestyczna Objawia się trudnościami z nazywaniem przedmiotów i to pomimo tego, że pacjent doskonale wie, o jaki przedmiot chodzi i do czego on służy. Udar mózgu najczęściej skutkuje afazją mieszaną bądź afazją całkowitą, kiedy chory niczego nie rozumie i nie jest w stanie nic powiedzieć. Jak wyjść z afazji po udarze? Warto podkreślić, że afazja po udarze w dużym stopniu przeszkadza w normalnym komunikowaniu się z osobą chorą, a to jednocześnie utrudnia proces rehabilitacji. Co ciekawe, ośrodki odpowiedzialne za mowę oraz za ruch ręki są położone obok siebie w mózgu. Oznacza to, że usprawnienie ręki automatycznie pobudza ośrodki związane z mową i odwrotnie – poprawa mówienia przyczynia się do poprawy sprawności ręki. Dlatego też tak ważne jest, aby jednocześnie prowadzić terapię ruchową i logopedyczną. Odzyskiwanie zdolności rozumienia i wypowiadania słów nie jest łatwe, a przede wszystkim wymaga czasu oraz terapii dobranej indywidualnie pod konkretnego pacjenta. Należy uwzględnić jego stan zdrowia, kondycję psychiczną, aktualne umiejętności i możliwości, a także temperament. Oczywiście im wcześniej rozpocznie się terapia, tym większe szanse na pełne odzyskanie mowy. Neurologopeda stymuluje więc i pobudza neuroplastyczność mózgu udarowca jeszcze w szpitalu. Chodzi o to, aby wykorzystać tę specyficzną zdolność mózgu, a w zasadzie komórek nerwowych, do tworzenia nowych połączeń. Dzięki temu mózg powoli odbudowuje się i naprawia uszkodzone funkcje – odzyskuje się zdolność zapamiętywania i uczenia. Terapia neurologopedyczna powinna być kontynuowana po opuszczeniu szpitala przez pacjenta. Może mieć miejsce w domu, ale także w ośrodkach rehabilitacyjnych. Warto również podkreślić niezwykle istotną rolę najbliższych chorego w jego dochodzeniu do zdrowia po udarze mózgu. To przede wszystkim kwestia zrozumienia afazji i swoistego zamknięcia się osoby po udarze w swoim świecie, co wynika ze specyfiki problemu. Brak reakcji na polecenia lub pytania jest przecież efektem deficytów w mózgu, a nie złośliwości osoby chorej. W wielu przypadkach jednocześnie dochodzi też do obniżenia zdolności intelektualnych.
Poza podziałem na udar niedokrwienny i udar krwotoczny można jeszcze wyróżnić 4 rodzaje udarów ze względu na dynamikę. Są to przejściowe napady niedokrwienne, kiedy objawy ustępują w ciągu doby. Ponadto udar postępujący z objawami utrzymującymi się przez 3 tygodnie, udar dokonany w przypadku symptomów utrzymujących się na
Co to jest udar cieplny? Ze słońcem i upałami nie ma żartów, a z dobrodziejstw słońca należy korzystać ostrożnie i rozsądnie, ponieważ „przedawkowanie” gorąca może być niezwykle groźne dla zdrowia, a nawet życia. Jednym z niebezpieczeństw jest udar cieplny. Czym jest udar słoneczny? Jest to reakcja organizmu na przebywanie w zbyt wysokiej temperaturze. O udarze cieplnym mówi się w przypadku, gdy głęboka ciepłota ciała przekracza 40 stopni, a w komórkach i tkankach zaczynają zachodzić zmiany w postaci denaturacji białek i apoptozy (martwicy) komórek. Może również dojść do przekrwienia mózgu oraz opon mózgowych, dlatego czasem trudno jest znaleźć różnicę pomiędzy objawami udaru cieplnego a objawami udaru mózgu. Jednak są to dwa zupełnie różne stany, gdyż udar mózgu wynika z problemów neurologicznych i nie ma związku z przegrzaniem organizmu. Udar cieplny i słoneczny, obejmuje: cieplny udar mózgu, gorączkę cieplną, porażenie słoneczne, porażenie cieplne. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje udaru cieplnego: niezależny od wysiłku fizycznego – dochodzi do niego zazwyczaj na skutek długiego przebywania w gorącym i wilgotnym otoczeniu, najczęściej latem podczas upałów, tzw. udar cieplny wysiłkowy – następujący podczas dużego wysiłku fizycznego, który dotyczy najczęściej sportowców, żołnierzy czy pracowników fizycznych. Kto jest narażony na udar słoneczny? Udar słoneczny może się zdarzyć: w gorącym klimacie; podczas upału; w czasie dużego nasłonecznienia; podczas przebywania w gorących i parnych pomieszczeniach; podczas długiego marszu lub zabawy w czasie upału. Objawy udaru słonecznego bóle głowy; zawroty głowy; zaczerwienienie i poparzenia skóry; przyspieszenie tętna; osłabienie; niepokój; dreszcze; nudności; wymioty; silne zawroty głowy; zaburzenia widzenia; niewyraźna mowa, bełkotliwa, chwiejny chód; gorączka powyżej 40 stopni; obfite pocenie się na początku, następnie utrata potliwości; zwiotczenie mięśni; zaburzenia oddychania; utrata przytomności. Jeśli wystąpią wymienione objawy udaru cieplnego, należy niezwłocznie wezwać pomoc! Wystąpienie objawów porażenia słonecznego i udaru bez słońca należy zawsze skonsultować z lekarzem, a w przypadku ich nasilenia – wezwać pogotowie. Jak długo trwa udar cieplny? Wśród najczęstszych pytań dotyczących udaru słonecznego stawia się pytanie, jak długo on trwa udar cieplny. Na to pytanie nie można jednoznacznej odpowiedzi. Wynika to z faktu, że czas trwania udaru słonecznego jest uzależniony od stopnia przegrzania organizmu, wieku osoby, która uległa udarowi, współistniejących chorób, poziomu nawodnienia organizmy czy czasu trwania ekspozycji na słońce lub wysoką temperaturę. U pacjentów, u których udar przebiega w łagodnym stopniu powrót do zdrowia może trwać zaledwie jeden dzień. W sytuacji bardziej niebezpiecznej formy, dojście do siebie może zająć nawet kilka dni. To, jak długo trwa udar cieplny zależy także od udzielonej pacjentowi pomocy i reakcji organizmu na podjęte leczenie. Im dłużej objawy są lekceważone, tym bardziej jego czas trwania i późniejsza rekonwalescencja się wydłużają. Kiedy udar cieplny mija, warto jeszcze przez jakiś czas szczególnie na siebie uważać, unikać słońca i wysokich temperatur, nawadniać organizm, unikać dużego wysiłku fizycznego. Udar słoneczny - pierwsza pomoc Jak powinna wyglądać pierwsza pomoc w przypadku udaru słonecznego? Przede wszystkim osobę podejrzewaną o udar słoneczny należy ewakuować z miejsca o wysokiej temperaturze. Pacjenta należy schładzać, aby temperatura głęboka ciała spadła poniżej 39˚C. Dobrym sposobem jest skropienie ciała chłodną wodą lub wodą o temperaturze pokojowej. Dodatkowo warto jednocześnie wykorzystać wentylator i skierować strumień powietrza na osobę z udarem. Ponadto należy pamiętać o uzupełnieniu płynów u osoby poszkodowanej. Dodatkowo warto poluzować lub zdjąć pacjentowi ciasne ubranie. Gdy twarz chorego jest blada, głowę ułóż niżej od tułowia, natomiast gdy jest czerwona - lepiej połóż go w pozycji półleżącej. Głowę i klatkę piersiową przykryj chłodnymi okładami (z wody lub lodu). Co 10 minut mierz temperaturę ciała - gdy obniży się do 38 stopni - schładzanie ciała możesz przerwać. Gdy chory jest przytomny, podaj mu duże ilości chłodnych płynów w małych porcjach, najlepiej lekko osolonej wody. W sytuacji, gdy stan chorego nie wraca szybko do normy, wezwij lekarza. Udar słoneczny - powikłania Udar słoneczny może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Do najważniejszych powikłań udaru słonecznego należy wymienić: niewydolność serca; niewydolność nerek; zaburzenia pracy wątroby; niedokrwistość; udar niedokrwienny; zaburzenia krzepnięcia krwi. Udar słoneczny w ciąży Organizm kobiety ciężarnej jest szczególnie narażony na promienie słoneczne, a w konsekwencji na wystąpienie udaru słonecznego. Stan ten zagraża zdrowiu matki i dziecka. Dla przykładu w przypadku utraty przytomności może nastąpić niedotlenienie płodu, które będzie skutkować uszkodzeniem mózgu. Udar słoneczny w ciąży może doprowadzić też do porodu przedwczesnego czy nawet poronienia. Jak uniknąć udaru słonecznego? Istnieje wiele sposobów, których wprowadzenie w życie będzie bardzo pomocne w istotnym zmniejszeniu ryzyka wystąpienia udaru. Do najważniejszych działań profilaktycznych należy zaliczyć: korzystanie z klimatyzacji; ograniczenie przebywa na dworze (w tym aktywności fizycznej) w ciągu dnia (przy wysokiej temperaturze powietrza); spożywanie dużej ilości płynów (zadbanie o prawidłowe nawodnienie); ubieranie luźnej odzieży, najlepiej w jasnym kolorze. Źródło:
NXPe. 0gkyyt1zzj.pages.dev/3660gkyyt1zzj.pages.dev/3930gkyyt1zzj.pages.dev/1010gkyyt1zzj.pages.dev/3530gkyyt1zzj.pages.dev/1480gkyyt1zzj.pages.dev/1620gkyyt1zzj.pages.dev/1480gkyyt1zzj.pages.dev/2750gkyyt1zzj.pages.dev/162
udar mózgu kiedy wraca mowa
